…O Intervjuu…  

 

 

 

 

20.07.2000. godine, dobili smo Intervju Prestolonasljednika srpske krune NJ.K.V. Aleksandra. Čekali smo na odgovore ravnih 9 mjeseci!!! I dočekali. Raduje nas činjenica da je NJ.K.V. ispunilo obećanje, ali sadržajem samih odgovora ne možemo biti zadovoljni.

Naime, na naših 18 - NJ.K.V. je uzvratilo sa 27 pitanja!!! Da li je to pokazatelj iritiranosti našim pitanjima ili se nijesu mogli naći pravi odgovori – ostajemo u nedoumici. Sve nam se čini da bismo ovaj Intervju, stoga,  mogli nazvati i “Odgovori bez odgovora”.

1.       Čudni su, u najmanju ruku,  odgovori poput onih u kojima NJ.K.V. ‘ne zna’ granice svoje kraljevine, jer je to stvar državne politike i interesa, a ime te kraljevine prepušta da odredi sam narod pri čemu se kod određivanja granica moraju pitati i susedi !

2.       Odluke tzv. Podgoričke Skupštine, koje su izglasali na vrat na nos sakupljeni ‘delegati’ (reprizu smo odgledali ovih dana u Beogradu), o ukidanju državnosti Crnoj Gori, NJ.K.V. smatra sasvim legitimnim (…i sa njima kralj Aleksandar nije imao nikakve veze???), a Odluke demokratski izabrane Skupštine i većinske Crne Gore ne biše bile ni valjane ni moguće, jer bi za takvo što trebalo pitati i ‘drugu stranu’ tj. 10-to milionsku Srbiju, a što podrazumeva nasilje nad jednom stranom…Porediti odnose dvije države sa bračnom zajednicom je neumjesno i ima dvije oštrice. U demokratskim i civilizovanim odnosima ni rastava braka kao ni rastave država se ne dešavaju upotrebom topova i noževa (poslednji primjeri Čehoslovačke i, posebno, Kanade jasno idu tome u prilog – gdje je odnos bio 49% : 51% - i gdje ne dodje do nasilja), a u fundamentalističkim, diktatorskim i autokratskim režimima - žena trpi, jerbo bi mogla ostati skraćena za koji santimetar, a takva poruka se nameće i ‘slabijem’ supružniku u državnoj zajednici.

3.       Crnogorska pravoslavna crkva nikada nije postojala kao autokefalna i pored svih, na viđelo izašlih, dokumenata, među kojima i samih - srpskih. Daćemo samo skraćeni pregled (po akademiku DANU prof.Sretenu Peroviću):

Trebali bi biti poznati svi argumenti o viševjekovnoj stvarnoj i dvovjekovnoj formalnoj autokefalnosti Crnogorske mitropolije:

  • katalog Svetog sinoda Ruske crkve iz 1851
  • atinska Sintagma Vaseljenske patrijaršije iz 1855, čiju je pečatnju odobrila Carigradska patrijarsija, pod broj 9 navedena je “Autokefalna Mitropolija crnogorska”
  • Bogišićeva anketa (u kojoj najviđeniji ljudi u Crnoj Gori, među kojima su i vladar i vladika, potvrdili da je “Crnogorska crkva posve avtokefalna i osobenu jerarhiju ima, a nema nikakvih zvaničnih odnosaja s drugim avtokefalnim crkvama, nego mir i ljubav”
  • “Pravoslavno crkveno pravo” (1890) doktora Nikodima Milaša, episkopa dalmatinskoga i istrij(an)skoga, te brojna druga djela, putopisi, pisma i sjećanja
  • Profesor Petrogradske duhovne akademije G. Paljmov, u majskoj svesci “Hristijanskoje ctenije”, 1905, hvali zalaganje mitropolita Bana “da se za Crnogorsku crkvu napišu ustavi sv.Sinoda i Konsistorije, a i ta dva ustava, kao i Ustav Knjaževine Crne Gore (1905), u čijem 40.članu se takođe govori o autokefalnosti Crnogorske crkve (“Crnogorska je crkva autokefalna. Ona ne zavisi ni od koje strane crkve, ali održava jedinstvo u dogmama s istočno-pravoslavnom Vaseljenskom crkvom”

Posebno su ilustrativne čestitke povodom 25-godišnjice arhijerejske službe potonjeg mitropolita autokefalne Crnogorske crkve Mitrofana Bana (1910).:

  • Uz srdačne cestitke, u telegramu carigradskog (vaseljenskog) patrijarha Joakima III nalazi se i blagoslov : “Gospod neka podari Vašem visokopreosveštenstvu, svetoj Crnogorskoj crkvi, blagovjernom Gospodaru I pobožnom narodu crnogorskom blage svoje darove”(Carigrad – “Fanar, 6.april 1910).
  • A u adresi zetskog svještenstva se ističe:”Vašu pak 25-godisnju patnju i muku za dobro i napredak Crnogorske crkve krunisali ste najvećim dobročinstvom…”
  • Mitropolit petrogradski Antonij, u ime Svetog ruskog Sinoda, šalje Mitrofanu Banu tople želje “da Vašem visokopreosveštenstvu pastironačelnik Gospod nas Isus Hristos udijeli dugi život u plodotvornoj službi Vašoj za dobro Crnogorske crkve”(Petrograd, 6.april 1910).
  • Povodom tog jubileja iz Beograda je stigla telegram-čestitka:”Srpska crkva, kao sestra i po vjeri i po narodnosti, deli radost Crnogorske crkve…” itd

Doista, Crnogorska crkva ni od koga nije prosila tomos, kao što ni Crna Gora ni od koga nije prosila slobodu. A i da ga je prosila, platit ga nije mogla.(Ni onda ni sada.) Jer i za tu formalnost odlazila su prava bogatstva. Primjera radi, zna se da je za saglasnost na “obnovu” Srpske patrijaršije (1920/1922), Vlada Kraljevine SHS platila Carigradskoj patrijaršiji – 1.500.000 (million i petsto hiljada) zlatnih franaka!

Crnogorska crkva tokom vjekova ponašala se u skladu s interesima crnogorskog naroda, jer je s njim u potpunosti dijelila sudbinu od pocetka XVI vijeka. Crnogorska crkva je svoju autokefalnost, kao i Crna Gora slobodu, u žilavoj borbi za opstanak – osvojila. A da li je nekada bila u okviru ove ili one (Pećke patrijaršije ili Ohridske arhiepiskopije) i da li su njeni čelnici imali ove ili one dodatke uz titulu, to je manje važno.

Često i prečesto se pominje kanon (u ovom slučaju - crkveni zakon), najčešće kad je u pitanju obnovljena Crnogorska crkva. Na kanon se, međutim, najčešće zaboravlja kad je riječ o davnašnjem osamostaljivanju Srpske crkve (1217) koja je dotle bila dio Ohridske arhiepiskopije. Zaboravlja se što je sve ondašnji arhiepiskop ohridski Dimitrije Hometijan napisao za Savu Nemanjića (budućeg sv.Savu) i njegov nekanonski postupak; prećutkuju se anateme zato što Sava nije za tu svoju državotvornu akciju tražio  (niti dobio) blagoslov majke-crkve (Ohridske arhiepiskopije), već je – želeći da smanji uticaj Rima i katolicizma (a Papa je 1217. poslao kraljevsku krunu Stefanu Prvovjenčanom!), s tovarima blaga otišao vaseljenskom patrijarhu, koji se “posle latinske okupacije Carigrada (1204) nalazio u Nikeji”, kao i “nikejski car” Teodor Laskar. Tako je Sava od patrijarha Manojla Sarantena bio posvećen za prvog arhiepiskopa “srpskih i pomorskih zemalja”. Ne znamo tačno koje su to srpske zemlje, ali znamo da je Zeta računata u Pomorje, u pomorske zemlje, što se vidi iz svih svetovnih i duhovnih titula nemanjickog perioda.

4.           Njegovo Kraljevsko Veličanstvo ‘misli isto što i kralj Nikola’, ali ne označi nam na koji  period se odnosi ta podudarnost? Onaj, kada se kralj Nikola zalagao za zajedničku državu ili onaj poslije uočene prevare i sveg zla što ga zadesi od dinastije Karađorđevića!???

5.            Izjašnjavanje 66% Crnogoraca za svoju naciju i 9% koliko ih se izjasnilo kao Srbi u Crnoj Gori se pravda načinom postavljenog pitanja (koje je bilo čisto kao suza: Šta ste po nacionalnosti?), a poređenje sa nazivima stanovnika pojedinih srbijanskih gradova trebala bi biti jasna poruka Crnogorcima!!!

6.            Interesantno je i ‘opravdanje’ za kralja Aleksandra – da je Crnu Goru učinio najprostranijom kada je usvojio Banovinu Zetsku sa sedištem na Cetinju. Dakle, protjeraj kralja Nikolu, uništi vjekovnu državnost i samostalnost Crne Gore, spusti je na tamo nekakav srbijanski okrug i taj okrug malo proširi!!!

A, što se tiče veličine – Crna Gora je bila i manja i veća. Kamo sreće da je danas malo manja – manje bi je i glava boljela !!!


7.            I na kraju ostadosmo bez odgovora zašto to, pod pretpostavkom da su Crnogorci Srbi, na taj srpski prijesto ne bi mogao zasjesti i crnogorski prestolonasljednik Nikola, potomak slavne kuće Petrovića koja je dala vrsne filozofe, pjesnike i vojskovođe … sa čime se malo koja dinastija na Balkanu, pa i šire, može pohvaliti !? I porediti !!!

Mihailo Mandić

 

 

Vrati se na početak
 www.montenegro.org.au