Miodrag Iličković....JOŠ JEDAN NAPAD NA INDETITET
MEDITERANSKE BUDVE
Objavljena je vijest da je opština Budva dala dozvolu jednom od lokalnih
partijskih funkcionera da gradi dvije kule od 16 i 18 spratova u
“dubajskom stilu”, čije će sjenke dosezati do zidina starog grada!
Ovo je jedan od najdrskijih anticivilizacijiskih udara na ovaj
mediteranski grad, a da se samo jedan glas usudio usprotiviti!
Kako je moguće da se gradjani i njihovi predstavnici u lokalnoj vlasti na
ovakav način odnose prema svome gradu???
Ali moguće je, jer to, u stvari, i nije njihov grad!
Poslednji balkanski ratovi izmijenili su i budvansku demografsku sliku.
Došli su ljudi iz drugih krajeva, ili su se spustili iz okolnih brda sa
običajima i navikama bez ikakve koleracije sa hiljadugodišnjom
civilizacijom okrenutoj moru i svijetu.
Oni koji su vjekovima živjeli u ovom gradu i uz more, u manjini su,
većinom su rastjerani u vrijeme dubrovačkog pohoda. Sa njihovim gradom
uvjek je upravljao neko sa strane - ali oni ne. Mogu samo da sa
nostalgijom razmišljaju o vremenima kada se živjelo u granicama rimske i
venecijanske imperije u sigurnosti i pravnom poretku, imali kulturu,
civilizaciju i zaštitu od haosa i barbarizma.
Možda je trend vandalizacije počeo još onda kada su fontana i skulptura
pokojnog Steva Luketića, sa jednog od trgova, dospjele na otpad i
ustupile mjesto piceriji i plastičnom šatoru! Zatim je došao na red
gradski bedem u funkciji hotela. Uništene su i autetične budvanske laterne.
Polako je počela da se demontira mediteranska Budva. Ako se izgubite u
nekom od novih naselja zaboravite da ste na moru, ali zato imate čvrst
osjećaj da ste u nekom gradu balkanske provincije. Maslinjaka više nema da
bi vas na to podsjetili, a iz kioska i šarenih restorana šire se mirisi
hrane koja nema ništa zajedničko sa ovim podnebljem. Hotel “Splendid”
biser je imitacije sjeverno - korejske arhitekture i u njemu danas uživa
partijska vlastela.
Zatim vas srijeće Zavala - remek djelo sprege vlasti i organizovanog
kriminala.
Ali svijet je najviše bio šokiran kada je američka TV mreža CNN emitovala
slike hotela Avale u crnoj fasadi. Osigurano je mjesto nove Crne Gore u
negativnoj žiži svjetske kulturne javnosti. Novinari revije “Vogue”
požurili su da posjete Boku i dio budvanske rivijere. Reportaža koja je
obišla svijet, puna je superlativa za prirodne ljepote ”koje brzo nestaju”,
ali je i zaključak da su sadašnje generacije na ovim prostorima pokazale
da nijesu dorasle da budu legatori istorijske i kulturne baštine svojih
predaka.
No i pored svih uticajnih mišljenja iz inostranstva Crna Gora, kako vidimo,
nastavlja da prednjači u doprinosu deterioracije cjeline mediteranskog
ambienta o kome brine medjunarodna zajednica. I to ne samo gradnjom i
zagadjivanjem Jadrana masovnim turizmom (“tourisme de masse prédateur”),
uništavanjem ribljih vrsta već i nedostatkom prevencije od rizika koji
ugrožava ionako fražilizirani indetitet autohtonog stanovništva primorja.
Odnos prema mediteranskom nasledju i održivosti Jadrana “Le Mond
Diplomatique” pripisuje “ nevjerovatnom mediokritetu crnogorskog
rukovodstva” koje ne poštuje niti odredbe vlastitog Ustava o ekoloskoj
državi!
Kako da se kroz istitucije države, koja u stvari sve sponzoriše, nešto
poduzme i sačuva ono što je ostalo od mediteranskog ambijenta i kulture
ovog grada pa i ostalog priobalja, od grabeži lokalnih moćnika u sprezi sa
investitorima koji ne bi izdržali kriterije transparency international.
Jedini izgledi su ako bi se realizovala ideja o proglašenju Jadrana
unutrašnjim evropskim morem nakon što su se Slovenija i Hrvatska
pridruzile EU.
Miodrag Iličković
Sydney